درس در یک نگاه
به‌منظور دستیابی به پیامدها و هدف‌های پیش‌بینی‌شده، محتوای این درس در قالب «کاغذ و فرایند کاغذسازی» طراحی، تدوین و تألیف شده و موضوع درس، «سرگذشت دفتر من» انتخاب شده است.
این درس زمینه‌محور است یعنی مفاهیم موردنظر به کمک زمینه یا تِمِ «کاغذ و کارخانه‌ی کاغذسازی» کشف خواهند شد. به عبارت دیگر، کاغذ و کارخانه‌ی کاغذسازی به‌عنوان بستری انتخاب شده است که آموزش مفاهیم بر مسائل علمی، زیست‌محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی مرتبط با فرایند کاغذسازی استوار است.
اهداف/ پیامدها
در پایان این درس، انتظار می‌رود دانش‌آموزان آن قدر شایستگی کسب کنند که بتوانند به کمک این شایستگی، کارهای زیر را انجام دهند:
فرایند تولید یک محصول از ماده‌ی اولیه تا نهایی را بررسی و چگونگی تبدیل مواد را گزارش می‌کند و راههایی برای صرفه‌جویی در انرژی، بازیافت مواد و استفاده‌ی بهینه ارائه می‌دهد.
سطح ۱: اطلاعاتی که درباره‌ی فرایند تولید یک محصول ارائه می‌دهد حاکی از توان وی در بررسی پاره‌ای از مراحل آشکار فرایند موردنظر است اما چگونگی تبدیل مواد را در فرایند تولید نشان نمی‌دهد. در راه‌حل‌های ارائه‌شده نیز صرفاً یکی از مراحل تولید، مورد توجه قرار گرفته است.
سطح۲: اطلاعاتی که درباره‌ی فرایند تولید یک محصول ارائه می‌دهد حاکی از توان وی در بررسی فرایند تولید یک محصول است و می‌تواند راه‌حل‌هایی را برای کاهش میزان مصرف انرژی، بازیافت و استفاده‌ی بهینه ارائه کند که با فرایند تولید محصول مرتبط است.
سطح ۳: اطلاعاتی که در باره‌ی فرایند تولید یک محصول ارائه می‌دهد حاکی از آگاهی او نسبت به چگونگی تبدیل مواد در مراحل مختلف است و این آگاهی بر راه‌حل‌های ارائه‌شده برای کاهش مصرف انرژی، صرفه‌جویی و بازیافت تأثیرگذار بوده و منجر به ارائه‌ی راه‌حل‌های متمایز و خلاقانه شده است.
دانش‌آموزان در ضمن بررسی و مطالعه‌ی این درس کشف خواهند کرد که:
۱- منظور از ماده‌ی طبیعی و مصنوعی چیست؟
۲- مواد را می‌توان به دو دسته‌ی مصنوعی و طبیعی تقسیم‌بندی کرد.
۳- در فرایند کاغذسازی و تبدیل چوب (یک ماده‌ی طبیعی) به کاغذ (یک ماده‌ی مصنوعی) چه اتفاقی می‌افتد؟
۴- ویژگی اصلی آب اکسیژنه چیست؟ و آب اکسیژنه چه اثری روی مواد دیگر دارد؟
۵- کلر و وایتکس چه اثری روی مواد دارند؟
۶- تولید مواد مصنوعی چه تأثیری روی منابع طبیعی و خدادادی دارد؟
۷- برای حفظ منابع طبیعی چه باید کرد؟
۸- هر ماده‌ی شیمیایی کاربردهای معینی دارد و می‌تواند یک مشکل صنعتی مشخصی را حل کند.
۹- اثر مواد روی یکدیگر، مانند هم نیست یا هر ماده‌ای روی مواد دیگر اثر متفاوت و معینی دارد.
۱۰- در فرایند بازیافت کاغذ چه اتفاقاتی می‌افتد؟ مواد چگونه روی هم اثر می‌گذارند؟
۱۱- کاربرد هر ماده‌ی شیمیایی و اثر آن روی مواد دیگر ابتدا در آزمایشگاه بررسی شده و سپس کاربردهای صنعتی آن مشخص می‌شود.
۱۲- کلر و وایتکس دو ماده‌ی شیمیایی دیگری هستند که خاصیت رنگبری و سفیدکنندگی دارند.
۱۳- هر نوع رفتار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی ما با میزان مصرف کاغذ ارتباط دارد.
۱۴- رفتارهای مختلف ما به‌ناچار روی زندگی تمام انسان‌های کردژه‌ی زمین تأثیرگذار است.
۱۵- مصرف بی‌رویه‌ی منابع خدادادی تبعات مختلفی دارد و چرخه‌های طبیعی را مختل می‌کند.
مواد و وسایل آموزشی
پارچه، چوب، مواد طبیعی و مصنوعی محیط اطراف، نقشه‌ی جغرافیا، استوانه‌ی مدرج، لیوان پلاستیکی، پتاسیم پرمنگنات، سرکه، آب اکسیژنه، وایتکس، کاغذ باطله.
دانستنی‌ها برای معلم
همکار گرامی مطالب دانستنی‌های معلم صرفاً برای آگاهی بیشتر شما می‌باشد.
آب اکسیژنه:
هیدروژن پر اکسید یک ماده شیمیایی به فرمول H۲O۲ است. این ماده بیش از ۱۵۰ سال پیش ساخته شده است و به دلیل اینکه در فرمول آن نسبت به آب، یک اکسیژن بیشتر وجود دارد. به آن نام «آب اکسیژنه» داده‌اند. این ماده را به‌صورت محلول در آب با درصدهای وزنی /وزنی ۳%، ۳۰%، ۳۵%، ۶۰% و ۷۰% تهیه می‌کنند و آن را در محیط اسیدی، تاریک و سرد نگهداری می‌کنند. ویژگی‌های زیر باعث گسترش استفاده از این ماده شده است:
۱- روش تهیه‌ی آن آسان است.
۲- ماده‌ی ارزان قیمتی است.
۳- بخار سمی ندارد (البته محلول غلیظ آن اندکی بخار دارد).
۴- محصول جانبی مضر برای محیط زیست ندارد.
۵- زیست تخریب‌پذیر است.
کاربردهای آب اکسیژنه:
۱- سفیدکننده و رنگبر: از هیدروژن پر اکسید (آب اکسیژنه) برای سفید کردن چوب، خمیر کاغذ، الیاف پارچه، نخ ابریشم، پشم، مو و الیاف مصنوعی مانند نایلون (پلی‌استر) استفاده می‌شود. این ماده همچنین می‌تواند با مواد شیمیایی دیگر واکنش نشان داده و رنگ آنها را تغییر داده یا از بین ببرد؛ برای نمونه، پتاسیم پرمنگنات یک جامد بنفش‌رنگ است که در اثر واکنش با آب اکسیژنه در محیط اسیدی به رنگ صورتی تبدیل می‌شود.
|
صورتی |
|
بنفش |
H+ + ۵H۲O۲ ۸H۲O + 5H۲ + ۲Mn۲+۶ +Mno۴– ۲
۲- اکسیدان در صنایع بهداشتی و آرایشی
۳- تصفیه‌ی آب: آب اکسیژنه در تصفیه‌ی آب برای گندزدایی و از بین بردن طعم و بوی بد آب که به دلیل وجود یون‌های آهن و H۲S است، به‌کار می‌رود.
۴- استریلیزه‌کننده در صنایع غذایی
۵- تمیزکننده در مواد شوینده
ویژگی‌های شیمیایی هیدروژن پراکسید:
الف) در اثر نور، گرما و برخی از مواد شیمیایی مانند زنگ آهن، تجزیه می‌شود.
H۲O۲(aq) ۲H۲O(l) + H۲(g)۲
ب) در واکنش‌های اکسایش و کاهش شرکت می‌کنند و با تغییر عدد اکسایش ماده‌ای که با آن واکنش می‌دهد، سبب رنگ یا از بین رفتن آن ماده می‌شود. به‌طوری که آب اکسیژنه را یک اکسیدکننده (اکسیدان) خوب می‌شناسند.
H۲O + H۲S
H۲O۲ + ۲Fe۲+ + ۲H+۲
نکات آموزشی و فعالیت‌های پیشنهادی
· دلایل این که کاغذ به‌عنوان تم و زمینه‌ی آموزش مفاهیم مربوط به «ماده و رفتار آن» انتخاب شده است را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:
۱- برانگیزنده، جذاب و در ارتباط با زندگی است به‌طوری که دانشآموز به راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کند.
۲- دانش علمی مربوط به آن گسترده و عمیق است لذا می‌توان مفاهیم علمی را توسط این زمنیه عمق بخشید.
۳- با موضوعات مختلفی مانند مسائل زیست‌محیطی، فرهنگی، اقتصادی و همچنین با سایر دروس ارتباط معین و مشخصی دارد. به عبارت دیگر گستره‌ی اثرگذاری آن زیاد است.
· در این درس دانش‌آموزان، با انجام آزمایش‌های مناسب و فعالیت متنوع دیگر مراحل کلی فرایند کاغذسازی را بررسی کرده و با روش حل یک مسئله و مشکل اقتصادی، صنعتی، زیست‌محیطی آشنا خواهند شد.
· بازدید از کارخانه بهانه‌ای است تا دانش‌آموزان با مشاهده‌ی قسمت‌های مختلف کارخانه از نزدیک، بتوانند یافته‌های ذهنی خود را درباره‌ی فرایند کاغذسازی با مطالب واقعی و عملی مقایسه کنند و اهمیت علوم تجربی در حل مشکلات صنعتی را بهتر درک کنند. در ضمن با فضای کسب و کار نیز آشنا شوند.
· دانش‌آموزان در این درس با تهیه‌ی مقوا، کارایی بازیافت مواد را در درون خود نهادینه می‌کنند و در عمل، به شهروندانی آگاه و مسئول تبدیل می‌شوند که می‌توانند بر الگوی رفتاری سایر اعضای خانواده نیز اثر بگذارند.
· فرایند یاددهی- یادگیری در این درس یک فرایند تعاملی با رویکرد حل مسئله و کاوشگری هداست شده است. معلم در این فرایند، نقش یک راهنما و ناظر را ایفا می‌کند و دانشآموز با انجام آزمایش‌ها و فعالیت‌ها و با توجه به راهنمایی‌های معلم، مفاهیم آموزشی را کشف می‌کند، ایده‌ها و نظرهای جدید می‌دهد، راه‌حل ارائه می‌کند و تعریف ارائه می‌دهد. انتظار می‌رود که معلم با فراهم‌کردن شرایط لازم برای تحقق این هدف‌ها، نهایتاً به تقویت حس «خودباوری» در دانش‌آموزان کمک نماید.
· توصیه می‌شود که مفاهیم صفحات ۴، ۵ و ۶ را به روش «بارش مغزی» تدریس کنید و برای آماده شدن دانش‌آموزان برای جلسه‌ی بعد، فعالیت ذیل را از آنها بخواهید: «به کمک هم‌گروهی‌ها و والدین خود روش برای تبدیل چوب به کاغذ طراحی کنند و نتیجه را به‌صورت یک روزنامه‌ی دیواری به کلاس بیاورند».
· صفحه‌ی ۷ را به روش گفت‌وگو و بحث گروهی بررسی کنید و به سؤال: «چگونه رنگ زرد چوب را از بین می‌برند؟» پاسخی ندهید. این سؤال برای ورود به بحث بعدی طرح شده است.
ادامه‌ی درس را به روش کاوشگری مبتنی بر آزمایش تدریس کنید.
· بررسی جزئیات فرایند کاغذسازی جزء هدف‌های کتاب نیست بلکه فقط موارد کلی مشخص شده در کتاب برای تدریس ضروری است.
· صفحات ۸ و ۹ را به روش مشارکت مبتنی بر IT تدریس کنید. از فیلم آموزشی استفاده کنید. فیلم ایمنی مواد شیمیایی را نیز به‌کار بگیرید.
· تخمین زدن یکی از مهارت‌های فرایندی است که در زندگی دانش‌آموزان کاربرد زیادی دارد لذا اجازه دهید دانش‌آموزان به‌طور انفرادی این فعالیت را انجام دهند. در این حالت، جواب‌های دانش‌آموزان متفاوت خواهد بود اما نتیجه‌گیری همه‌ی آنها مثل هم خواهد بود.
· موضوع بازیافت را به کمک فیلم آموزشی تدریس کنید و برای تثبیت موضوع از آنها بخواهید «مقوا بسازند» و به کلاس بیاورند.
· در زمان‌های مناسب، فعالیت‌های پیش‌بینی‌شده در کتاب کار را به‌عنوان تکلیف از دانش‌آموزان بخواهید و پاسخ آنها را در کلاس برای همه‌ی دانش‌آموزان بررسی کنید. این فعالیت‌ها برای تکمیل، تعمیق و تثبیت مفاهیم، طراحی و تدوین شده‌اند.
با اینکه کاغذ و محصولات کاغذی به سادگی قابل بازیابی هستند اما همچنان بزرگترین بخش هر سطل آشغالی را به خود اختصاص می‌دهند. کاغذ و مقوا حدود ۴۰ درصد جریان زباله هر شهری هستند.
چه نوعی کاغذی قابل بازیافت است؟
مقواو مواد مقوایی شامل بسته بندی های مواد غذایی خشک، قوطی های کاغذی,روزنامه و کاغذهای باکیفیت تر ( مثل دفترچه ها، کاغذ کپی، سربرگ‌ها و پاکتها ) همه قابل بازیافت هستند. انواع متفاوت کاغذ مثل کاغذ روزنامه یا کاغذ سفید مرغوب در ستونهای مجزا دسته بندی می‌شوند چون روش فرآیند متفاوتی دارند. مرکز بازیافت تقریبا همه چیزهای کاغذی را که پوشش پلاستیکی نداشته باشند، با جوهر چاپ نشده باشند یا خاکی و آلوده به مواد غذایی نشده باشند، بازیافت می‌کند.
کتاب های با جلد گالینگور,چعبه های پیتزا وهم چنین سایر جعبه های نگهداری مواد غذایی که به مواد غذایی آغشته شده اند, دستمال و حوله های کاغذی و…به دلیل آلودگی غیر قابل باز یافت هستند.
برای بازیافت کاغذ، آن را به قطعات کوچک ریز کرده و با آب مخلوط می‌کنند. بعد آن قدر هم می‌زنند تا خمیر کاغذ به دست می‌آید سپس آن را روی صفحه ای می‌ریزند تا بیشتر آبش بخار شود. در آخر چوب یا الیاف کاغذ باقی می‌ماند و بین غلتک‌ها فشرده و آبگیری می‌شود. این ماده بعد، با خشک کن بخار، خشک می‌شود. محصول به دست آمده کاغذ بازیافتی است.
تکه‌اى کاغذ بردارید، آن را از گوشه‌اى پاره کنید و با دقت به لبه‌ى پارگى نگاه کنید. رشته‌هاى نازک و مومانندى را می‌بینید که همانند رشته‌هاى پشمى نمد، در هم تنیده‌اند، این رشته‌‌ها از ملکولى به نام سِلولٌز ساخته شده‌اند. سلولز ملکولى نخ‌مانند و دراز است که پیکر گیاهان را می‌سازد. هر یک از رشته‌هایى را که در لبه‌ى پارگى کاغذ می‌بینید، از هزاران ملکول سلولز ساخته شده که مانند رشته‌هاى طناب به دور هم پیچیده‌اند.
چوب درختان مقدار فراوان سلولز دارد. به این دلیل، کاغذ را از آن می‌سازند، براى این کار، درختان را می‌برند و به کمک ماشین ویژه‌اى، تنه‌ى آنها را ریز ریز می‌کنند. سپس، این تکه‌هاى کوچک چوب را با مواد شیمیایى و مقدار فراوان آب داغ، مخلوط می‌کنند تا خمیرى از رشته‌هاى سلولزى به دست می‌آید. در گام دیگر، خمیر را روى یک تورى فلزى می‌ریزند تا آب خود را از دست بدهد. سپس خمیر از لابه‌لاى چند غلطک می‌گذرد و آب خود را بیشتر از دست می‌دهد. پمپ‌هاى مکنده‌ى آب، به این آب‌گیرى کمک می‌کنند. سرانجام، خمیرى که به صورت ورقه‌ى درازى درآمده است، با گذشتن از لابه‌لاى غلطک‌هاى داغ، خشک می‌شود و برگه‌ى دراز کاغذ از دستگاه بیرون می‌آید.
گاهى با کمک مواد دیگرى، کاغذهاى بهترى ساخته می‌شود. براى این که کاغذ خیلى آب جذب نکند، مواد شیمیایى ویژه‌اى به آن می‌افزایند. براى تولید کاغذهاى بسیار نرم و سفید، کاغذ را از لابه‌لاى غلطک‌هایى می‌گذرانند که دماى بیش‌ترى دارند و سطح آن را با مخلوطى از خاک چینى و آب پوشانده‌اند. براى این که کاغذ محکم‌تر شود، به آن پنبه می‌افزایند. اگر بخواهند از کاغذ، دستمال کاغذى بسانزد، به آن نرم کننده می‌افزایند و با کمک مواد شیمیایى، میکروب‌هاى آن را از بین می‌برند.
در پایان کار، دستگاهى که به رایانه مجهز است، ضخامت کاغذ، مقدار آب و شمار سوراخ‌هاى احتمالى آن را بررسى می‌کند. در صورتى که ضخامت در همه‌جا یکسان باشد، مقدار آب مناسب باشد و شمار سوراخ‌ها کم باشد، کاغذ راهى بازار می‌شود.
بازیافت کاغذ
براى آماده کردن کاغذ هر روز به اندازه یک جنگل، درخت بریده می‌شود. اگر چه به جاى آنها، درختان جدیدى کاشته می‌شوند، اما آنها سریع رشد نمی‌کنند تا جاى همه‌ى درختان بریده شده را پر کنند. به این دلیل، کاغذهاى باطله را بازیافت می‌کنند. پس از گرد‌آورى کاغذهاى باطله، جوهر روى آنها را با کمک مواد شیمیایى بر می‌دارند. سپس آنها را با مواد شیمیایى و مقدار فراوان آب مخلوط می‌کنند. تا خمیر کاغذ به دست آید. اکنون از این خمیر ورقه‌هاى کاغذ ساخته می‌شوند. شما با مصرف درست کاغذ و جدا کردن کاغذهاى باطله از آشغال‌ها، می‌توانید به حفظ جنگل‌‌ها کمک کنید.
کاغذ بسازید
به کمک وسایل بسیار ساده‌اى می‌توانید در خانه کاغذ بسازید. براى این کار مقدارى کاغذ باطله را ریز ریز کنید. تکه‌هاى کاغذ را تا ۱۵ دقیقه در آب گرم بگذارید. سپس به کمک قاشق، آنها را با آب مخلوط کنید تا خمیر کاغذ آماده شود. اکنون به کمک غربال، آب اضافى خمیر را از آن بگیرید. سپس خمیر را به آرامى روى یک ورقه‌ى پلاستیک برگردانید و روى آن را با ورقه پلاستیکى دیگرى بپوشانید. اکنون به کمک وردنه آب اضافى را از کاغذ بیرون کنید و آن را در آفتاب بگذارید تا خوب خشک شود.
چینی‌هاى باستان، به همین روش از پوست درخت توت کاغذ می‌ساختند. ایرانی‌ها کاغذ سازى را از چینی‌ها آموختند و براى این که روى کاغذ بهتر بتوانند بنویسند، هر دو سطح آن را با نشاسته می‌پوشاندند. شما نیز می‌توانید به خمیر کاغذ خود کمى نشاسته بزنید تا کاغذ بهترى داشته باشید. همچنین می‌توانید با نوآورى خود کاغذهاى جالب‌ترى بسازید. براى مثال، به خمیر کاغذ چند گلبرگ اضافه کنید و اثر آن را بر کاغذ ساخت خود ببینید.
کلر:رنگ بر
اگر کاغذ سفید مورد نظر باشد، عملیات شست‌وشو (سفید کردن) نیز باید در فرایند ساخت منظور شود. رنگبری از طریق لیگنین زدایی که سبب سفید شدن دائمی کاغذ می شود را می توان در مورد خمیرهای شیمیایی انجام داد . این فرایند در چند مرحله و معمولاً به وسیله کلر ، دیوکسیدکلر ، اکسیژن و سایر ترکیب های رنگبر عملی می شود
کلر در سال ۱۷۷۴ توسط شیل کشف شد و خواص رنگبری آن در سال ۱۷۸۴ توسط بوتوله اعلام گردید . اما حدود یک قرن پس از این تاریخ تولید صنعتی کلر از طریق تجزیه الکترولیتی کلرید سدیم میسر شد و پس از آن ، مصرف کلر در صناایع مختلف رواج یافت . حدود پنجاه سال پس از این تاریخ ، مصرف کلر به عنوان رنگبر و سفید کننده در صنعت خمیر کاغذ آغاز شد
به دلیل مشکلات زیست محیطی ، در طی چند سال آینده ، احتمالاً استفاده از گاز کلر برای رنگبری منسوخ خواهد شد و استفاده از دیوکسید کلر رونق خواهد یافت . اما در دراز مدت ، مواد شیمیایی فاقد کلر ( اکسیژن ، هیدروژن پروکسید و اوزون ) جای دیوکسید کلر را خواهد گرفت
نشاسته:صاف کننده سطح کاغذ و افزایش مقاومت
نشاسته های کاتیونیک عمدتا برای حفظ و نگهداری الیاف و رنگدانه ها روی کاغذ مصرف می شوند، همچنین استفاده از اینها باعث بهبود و استحکام در مقابل پارگی و پایداری در مقابل تا خوردن کاغذ می شوند، همچنین به عنوان امولسیفایر برای ضد آب کردن کاغذهای چسب زنی و آهار زنی و در تصفیه و پالایش سنگ معدن به عنوان عوامل انباشتگی و لخته کنندگی مورد استفاده قرار می گیرند
گچ: شفافیت کاغذ
یک وجه اصلی صنعت کاغذسازی، فرایندی است که در آن الیاف معلق در آب تحت عمل پرداخت مکانیکی شدید قرار گیرند. عمل کوبیدن یا تصفیه، بر خصوصیات مکانیکی کاغذ اثر دارد. برای مثال افزایش پرداخت، موجب افزایش استحکام چگالی ظاهری الیاف است و اثر مستقیم آن بر روی الیاف، ایجاد انعطاف پذیری بیشتر آنهاست که موجب می‌شود الیاف بر روی یکدیگر خوابیده و سطح تماس بیشتری به‌وجود آید. به این ترتیب، اتصال بین الیاف تقویت می‌شود. البته این فرایند بسیار پیچیده است.در تولید کاغذهایی که از آنها برای چاپ یا نوشتن استفاده می‌شود، نوعی ماده پُر کننده به‌کار می‌رود. استفاده از این ماده نتایج بسیاری دارد مانند افزایش میزان ماتی، صافی، و یکنواختی کاغذ. مواد پرکننده رایج، چینی و گچ (کربنات کلسیم) است. سهم مواد پرکننده در کاغذ می‌تواند زیاد و بین ۱۰ تا ۱۵درصد وزن کاغذ را تشکیل دهد.
پلاستیک:
به کاغذ موادی (پلاستیک؛)، البته به مقدار بسیار کم، می‌افزایند تا به آن ویژگی خاص بدهند، مثلا آن را در برابر رطوبت مقاوم کند یا بر شفافیت آن بیفزایند و رنگ و سایه آن را تنظیم کنند.پوشش و پرداخت سطح کاغذ. مواد پوششی عمل‌آور سطح کاغذ، اجزای مهم غیرالیافی کاغذ را تشکیل می‌دهد. یکی از این نمونه‌ها کاغذهای براق مورد استفاده در مجله‌ها و نیز کاغذهای ضد آب هستند که گاه برای کتاب‌ها نیز به‌کار می‌روند.
رنگ:
تولید کاغذهای رنگی
برخی ازسوالات درس
الف ) گزینه درست را با علامت ضربدر مشخص کنید .
۱ )از کدام قسمت درخت نمی توان کاغذ تهیه کرد؟
□د ) تنه درختان تنومند □ ج ) برگ های پهن □ ب ) شاخه های چوبی □ الف ) ساقه های محکم
۲ ) آب اکسیژنه یک ماده …………….. است .
□د ) خوردنی □ ج ) سمی □ ب ) بو بر □ الف ) رنگ بر
۳ )به کمک آن می توان حجم زیادی از اطلاعات را روی آن ذخیره کرد .
□د ) کتاب □ ج ) فلش □ ب ) کاغذ □ الف ) چوب
۴ ) کدام ماده پس از مصرف و تبدیل شدن به زباله ، سالیان خیلی زیادی در طبیعت می ماند و دیر تجزیه می شود .
□د ) کتاب □ ج ) آهن □ ب ) ظروف پلاستیک □ الف ) چوب
۵ ) کدام مواد زیر خاصیت رنگبری دارند ؟
□د ) کلر – وایتکس □ ج ) الکل – جوهرنمک □ ب ) الکل – بتادین □ الف ) نفتالین – ساولن
۶ ) با افزودن چه مواد ی به خمیر کاغذ، می توان انواع مختلفی از کاغذها را تهیه کرد ؟
□د ) اسیدی □ ج ) آب ژاول و کلر □ ب ) شیمیایی □ الف ) نشاسته و گچ
ب ) در جاهای خالی کلمه های مناسب قرار دهید .
۱ ) ماده ی اصلی و اولیه در تهیه کاغذ…………………… است.
۲ ) یکی از راه های مناسب حفظ منابع طبیعی………………….. است.
۳ ) آب اکسیژنه در برابر نور و……………… واکنش شیمیایی نشان می دهد و تجزیه می شود .
۴ ) عمل گرفتن کربن دی اکسید هوا توسط درختان و تولید اکسیژن با استفاده از نور خورشید را………….. می نامند.
۵) روشهایی که به کمک آن بتوان مواد مصرف شده را حفظ نمود و دوباره مورد استفاده قرار داد را………………. می گویند.
۶ ) با افزودن مواد…………. به خمیر کاغذ ، می توان انواع مختلفی از کاغذ را تهیه کرد .
ج ) جمله درست را باعلامت ضربدرمشخص کنید.
۱) برخی از کاغذها طبیعی و برخی دیگر مصنوعی اند .
۲) داروها جزو مواد مصنوعی هستند .
۳) بریدن درخت و انتقال آن به کارخانه تغییری شیمیایی محسوب می شود .
۴ ) در حال حاضر برای ذخیره حجم زیادی از اطلاعات از هارد و فلش استفاده می شود .
۵ ) مسلمانان در سمرقند در حدود ۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به دانش ساخت کاغذ دست یافتند .
۶ ) بیشتر موادی که در اطراف ما هستند و ما از آن ها اسنفاده می کنیم طبیعی هستند .
د ) به سوال های زیر پاسخ کامل دهید .
۱ ) سه مورد از روش های ثبت اطلاعات را در زمان های قدیم بنویسید؟
۲ ) سه مورد از معایب و مزایای استفاده از روش های ثبت اطلاعات را در زمان های قدیم بنویسید؟
۳ ) از کدام قسمت درخت می توان کاغذ تهیه کرد؟
۴)از کدام قسمت درخت نمی توان کاغذ تهیه کرد؟
۵)آیا کاغذهایی نظیر شانه تخم مرغ، کارتن ها و جعبه های دستمال کاغذی را می توان بازیافت کرد؟ چرا؟
۶) هر یک از مشاغل زیر چه استفاده از کاغذ می کنند؟
الف) خیاط :
ب) بانک :
ج) عکاس :
د) دانش آموز :
ه ) پزشک :
چهار روش ثبت و نگهداری اطلاعات توسط گذشتگان و نیاکانمان را
بنویسید
روی دیوار غار-روی چوب – روی
چرم-روی سنگ
۲-مزایای ثبت و ذخیره ی اطلاعات روی سنگ و چوب و دیوار غارها را
بنویسید
این اطلاعات برای مدت زیادی باقی می مانند وبر
اثر عوامل طبیعی دیر تر از بین می روند
۳-ثبت و ذخیره ی اطلاعات بر روی سنگ و چوب و دیوارغارهاچه معایبی
دارد؟
نوشتن بر روی این مواد کار دشواری است.حمل و نقل
این مواد سخت است.برای همه ی افراد قابل دسترس نیست.با توجه به افزایش جمعیت ثبت
همه ی اطلاعات مقدور نیست
۴-چرا انسان به فکر روش های جدید برای ثبت و ذخیره ی اطلاعات
افتاد؟
چون جمعیت کره ی زمین افزایش یافت و اطلاعات
علمی و آثارفرهنگی و اجتماعی زیاد شد و روش های قدیمی برای ثبت و ذخیره ی اطلاعات
کافی نبود
۵-مواد طبیعی را تعریف کنید.موادی مانند سنگ و
چوب و چرم که در طبیعت یافت شوند و انسان ها بدون اینکه تغییر زیادی در آنها ایجاد
کنند قابل استفاده باشندمواد طبیعی نامیده می شوند.
۶-بیشتر مواد و وسایلی که امروزه از آنها استفاده می کنیم طبیعی اند
یا مصنوعی؟ مصنوعی
۷- به چه موادی مواد مصنوعی می گویند؟
بیشتر مواد و وسایلی که امروزه ما از آنها
استفاده می کنیم و به طور طبیعی یافت نمی شوند بلکه آنها را از مواد موجود در طبیعت
می گیرند به این مواد مواد مصنوعی می گویند
۸-چهار ماده ی مصنوعی را نام ببرید
داروهای شیمیایی-لاستیک-پارچه-کاغذ
ومدادو…
۹-کاربردهای مختلف کاغذ در زندگی روزمره را بنویسید
پول(اسکناس)-کتاب و دفتر-در عکاسی-در بسته بندی
مواد-روزنامه وانواع فیش های بانکی و…
۱۰-مسلمانان در چه تاریخی و در کجا به دانش ساخت کاغذ دست
یافتند؟
۷۰۰سال پس از میلاد مسیح در
سمرقند
۱۱-ماده ی اصلی و خام مورد نیاز برای ساخت کاغذ چیست؟ چوب
۱۲- به غیر از چوب از چه مواد دیگری می توان کاغذ تهیه کرد؟ نیشکر پنبه و…
۱۳-کدامیک از اجزای تشکیل دهنده ی درخت برای تهیه کاغذ مناسب است؟
ساقه و تنه ی محکم و شاخه های چوبی رختان
تنومند
۱۴-مراحل مختلف تبدیل چوب به کاغذ را با ذکر نوع تغییر نام
ببرید
بریدن درخت(فیزیکی) جداکردن پوست(فیزیکی) چیپس
کردن چوب(فیزیکی) خمیر کردن و افزودن مواد شیمیایی(شیمیایی) خشک کردن خمیر و تبدیل
به کاغذ(فیزیکی)
۱۵- در صنعت کاغذ سازی چگونه رنگ زرد چوب را از بین می برند؟ با افزودن مواد شیمیایی رنگ بر مانند کلر یا آب
اکسیژنه
۱۶-دو نمونه از نکات ایمنی که هنگام استفاده از آب اکسیژنه باید
رعایت کرد را بنویسید
از تماس آب اکسیژنه با پوست بپرهیزیم-آب اکسیژنه
را در جای تاریک قرار دهیم
۱۷-نام ۳ ماده ی سفید کننده و رنگ بر را بنویسید
آب اکسیژنه- کلر- آب ژاول
۱۸-برای تهیه ی کاغذ با ویژگی های مختلف چه باید کرد؟
مواد شیمیایی مختلف به کاغذ
بیافزاییم
۱۹-مراحل مختلف بازیافت کاغذ را نام ببرید
جمع آوری-بسته بندی و پرس –خرد
کردن-خمیر کردن
۲۰-مهم ترین فایده ی بازیافت کاغذ چیست؟
حفظ منابع طبیعی مانند جنگلٰ آب و
…
۲۱-برای جلوگیری یا کاهش اثرات قطع بی رویه ی درختان و تخریب جنگل چه
راههایی پیشنهاد می کنید؟
کاشتن درخت-صرفه جویی در مصرف کاغذ و خود داری
از اسراف-استفاده از روشهای جایگزین مانند عابر بانکها به جای پول و چک .رایانه
و…
جدول ارزشیابی ملاکها و سطوح عملکرد
|
ملاکها |
سطح ۱ |
سطح ۲ |
سطح ۳ |
|
معرفی مراحل آشکار در فرایند |
تعدادی از مراحل آشکار در فرایند تولید را مشخص می‌کند. |
تعدادی از مراحل آشکار در فرایند تولید را مشخص نموده و یکی از مراحل را بررسی می‌کند. |
همه‌ی مراحل آشکار در فرایند تولید را مشخص نموده و برخی از آنها را بررسی می‌کند. |
|
بررسی چگونگی تبدیل در فرایند و ارائه‌ی پیشنهادات |
تعدادی از مراحل آشکار در فرایند تولید را بررسی نموده و پیشنهاداتی برای بهبود یک مورد ارائه می‌دهد. |
تعدادی از مراحل آشکار در فرایند تولید را بررسی نموده و پیشنهاداتی برای بهبود دو مورد ارائه می‌دهد. |
همه‌ی مراحل آشکار در فرایند تولید را بررسی نموده و پیشنهاداتی برای بهبود هر مورد ارائه می‌دهد. |
